Letnie miesiące stanowią poważne wyzwanie dla hodowców drobiu. Wysokie temperatury powodują stres termiczny u ptaków, który bezpośrednio wpływa na ich zdrowie i wyniki produkcyjne. Gdy temperatura przekracza 25-30°C, nawet najnowocześniejsze systemy wentylacyjne nie gwarantują komfortowych warunków. Ptaki reagują na upał spadkiem apetytu, zwiększoną aktywnością oddechową i ograniczeniem ruchu.
Organizm ptaków radzi sobie z wysoką temperaturą w sposób odmienny niż ssaki. Drób nie posiada gruczołów potowych, dlatego pozbywa się nadmiaru ciepła głównie przez zianie. Ten proces polega na parowaniu wody z powierzchni błon śluzowych dróg oddechowych. Metoda ta okazuje się mało skuteczna przy wysokiej wilgotności powietrza, co pogarsza sytuację ptaków w duszne dni.
Skutki stresu cieplnego dotykają bezpośrednio wyniki ekonomiczne hodowli. Ptaki znacznie ograniczają pobieranie paszy, co prowadzi do spadku przyrostów masy ciała u brojlerów i obniżenia nieśności u kur niosek. Jednocześnie zwiększa się spożycie wody, co może prowadzić do zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu.
Modyfikacja składu paszy w okresie upałów
Dostosowanie diety do warunków wysokiej temperatury wymaga przemyślanych zmian w składzie paszy. Podstawowym założeniem jest podniesienie wartości energetycznej dawki przy jednoczesnym zmniejszeniu zawartości węglowodanów. Dodatek tłuszczu nie tylko zwiększa kaloryczność paszy, ale także poprawia jej smakowitość, co zachęca ptaki do jedzenia mimo upału.
Zwiększenie zawartości białka w paszy kompensuje jego zmniejszone spożycie. Suplementacja aminokwasów egzogennych pozwala utrzymać prawidłowe proporcje składników budulcowych w organizmie ptaków. Szczególnie istotne jest uzupełnienie lizyny i metioniny, które często stają się aminokwasami ograniczającymi w warunkach stresu.
Preparaty specjalistyczne oferują kompleksowe wsparcie dla ptaków w okresie upałów. Zawierają one izotoniczną mieszankę elektrolitów wzbogaconą dodatkami poprawiającymi tolerancję wysokiej temperatury.
Witaminy i minerały jako wsparcie w walce z upałem
Suplementacja witaminowo-mineralna odgrywa szczególną rolę w czasie stresu termicznego. Kompleks witaminy C wykazuje właściwości antyoksydacyjne i wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego osłabionego przez niekorzystne warunki środowiskowe. Selenometionina jako organiczna forma selenu lepiej wchłania się z przewodu pokarmowego i skuteczniej chroni komórki przed uszkodzeniem.
Witaminy C i E działają synergistycznie, stabilizując układ krążenia i poprawiając tolerancję stresu. Witamina E chroni błony komórkowe przed peroksydacją lipidów, która nasila się w warunkach wysokiej temperatury. Dodatek tych witamin powinien być zwiększony o 50-100% w stosunku do standardowych zaleceń.
Minerały, szczególnie potas i sód, wymagają szczególnej uwagi ze względu na ich utratę podczas intensywnego ziania. Magnez wspiera funkcjonowanie enzymów zaangażowanych w metabolizm energetyczny, który jest intensyfikowany podczas stresu termicznego.
Zarządzanie podawaniem wody i elektrolitów
Dostęp do świeżej, chłodnej wody stanowi podstawę przetrwania ptaków w upalne dni. Temperatura wody w poidłach powinna oscylować wokół 12°C, co wymaga częstej wymiany i stosowania systemów chłodzenia. Ciepła woda nie tylko nie przynosi ulgi, ale może dodatkowo obciążać organizm ptaków.
Preparaty izotoniczno-energetyczne regulują gospodarkę wodno-elektrolitową i zapobiegają odwodnieniu. Zawierają one optymalnie skomponowane elektrolity, które uzupełniają straty powstałe podczas intensywnego oddychania. Betaina dodatkowo wspiera osmoregulację na poziomie komórkowym.
Kontrola jakości wody nabiera szczególnego znaczenia w upalne dni. Podwyższona temperatura sprzyja rozwojowi bakterii i alg, które mogą pogorszyć stan zdrowia ptaków już osłabionych stresem termicznym.
Strategia czasowa podawania paszy
Żywienie drobiu w czasie upałów wymaga dostosowania do naturalnych rytmów dobowych ptaków. Pasze należy podawać w najchłodniejszych okresach dnia – wczesnym rankiem i późnym wieczorem. Takie rozłożenie karmienia wykorzystuje naturalne zwiększenie apetytu ptaków, gdy temperatura spada.
Dodatkowe oświetlenie nocne daje ptakom więcej czasu na pobieranie pokarmu w komfortowych warunkach. Program świetlny powinien być jednak wprowadzany stopniowo, aby nie spowodować dodatkowego stresu. Optymalnym rozwiązaniem jest wydłużenie dnia świetlnego o 2-4 godziny.
Częstsze podawanie mniejszych porcji paszy zapobiega jej psuciu się w wysokiej temperaturze i zachęca ptaki do regularnego jedzenia. Pozostawiona przez długi czas pasza traci świeżość i może stać się źródłem mikroorganizmów chorobotwórczych.
Podsumowanie
Właściwe żywienie drobiu w czasie upałów wymaga kompleksowego podejścia uwzględniającego zarówno skład paszy, jak i organizację całego procesu karmienia. Inwestycja w odpowiednie preparaty i modyfikację strategii żywieniowej zwraca się poprzez utrzymanie produkcyjności i zdrowia ptaków nawet w najtrudniejszych warunkach atmosferycznych.
